در پی تحریمهای جدید اتحادیه اروپا علیه کشتیرانی ایران، انگلستان نیز با اعمال محدودیتهای مشابه، شرکت هواپیمایی ایران ایر را در فهرست تحریمهای خود قرار داد. این اقدامات، پس از تحریمهای مهرماه گذشته اتحادیه اروپا علیه ایران ایر، آسمان و ماهان صورت میگیرد. اتهام ارسال موشکهای بالستیک و پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین و ادعای تهدید صلح و امنیت منطقه از سوی ایران، بهانهای برای تشدید این تحریمهاست؛ تحریمهایی که بار سنگین آن بر دوش مردم ایران قرار میگیرد. لغو آخرین پرواز ایران ایر به لندن و بازگشت خدمه با یک هواپیمای خارجی، نمادی از این فشارهاست.
قطع پروازهای اروپایی به ایران، زندگی میلیونها ایرانی مقیم اروپا را تحت تاثیر قرار داده است. اروپا با حدود ۳۰ درصد جمعیت مهاجر ایرانی، دومین مقصد مهاجرت ایرانیان محسوب میشود. بیش از یک میلیون ایرانی در اروپا زندگی میکنند و بسیاری از آنان سالانه، بهویژه در تعطیلات، به ایران سفر میکنند. با وجود تحریمهای آمریکا، برخی مناسبات تجاری، به ویژه در حوزه صنعت با کشورهایی مانند آلمان، همچنان برقرار است و لغو پروازهای مستقیم ضربه بزرگی به این مراودات وارد میکند.
در حالی که ماهان سالهاست از حق پرواز به اروپا محروم است و آسمان نیز تنها به نجف پرواز میکند، ایران ایر تنها شرکت هواپیمایی بود که پروازهای مستقیم به اروپا را انجام میداد. اکنون با لغو این پروازها، مسافران ناچار به استفاده از خطوط هوایی خارجی با هزینههای بسیار بالاتر هستند. به عنوان مثال، ارزانترین بلیت تهران – لندن (فرودگاه استانستد) با یک پرواز ترکیبی و بدون بار، حدود ۱۴ میلیون تومان است. قیمت بلیت در سایر ایرلاینها تا ۳۳۱ میلیون تومان (کلاس بیزینس قطر ایرویز) نیز افزایش مییابد.
ابعاد سیاسی این تحریمها غیرقابل انکار است. اتهامات مربوط به مشارکت ایران در جنگ اوکراین و ارسال تسلیحات به روسیه، به ویژه موشکهای بالستیک، محور اصلی این تحریمهاست. با وجود تکذیب این ادعاها از سوی رئیس جمهور اوکراین و هشدار وزیر خارجه ایران مبنی بر جبران اشتباهات گذشته بر اساس اتهامات واهی، اتحادیه اروپا همچنان به اعمال فشار ادامه میدهد. این فشارها میتواند بخشی از یک استراتژی برای امتیازگیری در مذاکرات آتی یا بازتابی از حمایت اروپا از اسرائیل و مخالفت با حمایت ایران از گروههای مقاومت باشد. به نظر میرسد این تحریمها، مانند روابط چندجانبه ایران و اروپا، به حل مسائل اوکراین، غزه و لبنان گره خورده باشد.