در حالی که جهان روز پنجم ماه می (پانزدهم اردیبهشت) را به عنوان روز جهانی ماما گرامی می‌دارد، جامعه مامایی ایران با جمعیتی بالغ بر 80 هزار نفر، با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. از یک سو، زایشگاه‌های کشور با کمبود حدود 20 هزار ماما روبرو هستند و از سوی دیگر، تعدادی از فارغ‌التحصیلان این رشته با معضل بیکاری مواجه‌اند. علاوه بر این، برخورد سلیقه‌ای سازمان‌های بیمه‌گر با شرح وظایف تعریف شده برای ماماها، از دیگر موانع پیش روی این قشر حیاتی در نظام سلامت کشور است.
دکتر نوشین زنده‌زبان، عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی، ضمن تبریک روز جهانی ماما با شعار محوری “ماماها، نقش ضروری و حیاتی در هر بحران”، بر اهمیت جایگاه ماماها در ارتقای شاخص‌های سلامت مادر و کودک تاکید کرد. وی با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته، ماماها به عنوان اولین خط درمانی در حوزه سلامت زنان و نوزادان شناخته می‌شوند و نقش بسزایی در کاهش نرخ سزارین و مرگ و میر مادر و نوزاد دارند، جایگاه مامایی ایران را در سطح منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی رتبه اول و در سطح جهان جایگاه سوم ارزیابی کرد.
لزوم توجه به استانداردهای جهانی و ظرفیت‌های قانون جوانی جمعیت
زنده‌زبان با ابراز تاسف از عدم جذب کافی ماما در سیستم بهداشتی و درمانی کشور، علیرغم تاکید قانون “حمایت از خانواده و جوانی جمعیت” بر استفاده از ظرفیت این گروه، خاطرنشان کرد: “بر اساس استانداردهای جهانی، به ازای هر یک هزار تولد، می‌بایست 12 تا 15 ماما در سیستم بهداشتی و درمانی کشور حضور داشته باشند، در حالی که جذب ماما در ایران به مراتب کمتر از این استاندارد است.” وی در عین حال به معضل بیکاری برخی از فارغ‌التحصیلان مامایی اشاره کرد و خواستار توجه جدی به این دوگانگی در سیاست‌گذاری‌های نظام سلامت شد. این عضو شورای عالی نظام پزشکی تاکید کرد که برای اجرای موثر قانون جوانی جمعیت و ارائه مشاوره‌های بارداری چهره به چهره، جذب تعداد کافی ماما یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
ضرورت ایجاد اداره‌کل مامایی در وزارت بهداشت و بازنگری جایگاه در پزشکی خانواده
زنده‌زبان با تاکید بر نقش کلیدی ماماها در نظام سلامت کشور، خواستار توجه ویژه سیاستگذاران به این گروه شد و ابراز امیدواری کرد که وزیر بهداشت فعلی با درک دغدغه‌های جامعه سلامت، گام‌های موثری در جهت رفع مشکلات جامعه مامایی بردارد. وی با انتقاد از بی‌توجهی وزرای پیشین به این مسائل، خواستار ایجاد اداره کل مامایی در سطح وزارت بهداشت شد تا امکان حضور ذی‌نفعان و کارشناسان این حوزه در تصمیم‌گیری‌های کلان فراهم شود. وی هشدار داد که هرگونه تصمیم‌گیری درباره این گروه شغلی بدون حضور نمایندگان آن‌ها، احتمال شکست را به دنبال خواهد داشت.
عضو گروه مامایی شورای عالی نظام پزشکی همچنین به جایگاه غیرواقعی مامایی در برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع اشاره کرد و خواستار به رسمیت شناخته شدن ماماها به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل با شرح وظایف و پروانه کار مشخص در این برنامه شد. وی انتقاد کرد که در حال حاضر، ماماها در این برنامه به صورت مستقل عمل نمی‌کنند و اجازه مهر زدن نسخ را ندارند، در حالی که دارای شماره نظام پزشکی هستند و تعرفه‌های آن‌ها نیز باید بر اساس شرایط شغلی مستقلشان تعیین شود.
اجرا نشدن قانون مشاغل سخت و زیان‌آور و مشکلات بیمه‌ای
زنده‌زبان با اشاره به مشکلات فراوان جامعه مامایی، عدم اجرای کامل قانون مشاغل سخت و زیان‌آور برای این گروه را یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها دانست. وی با تاکید بر حضور ماماها در حساس‌ترین لحظات زندگی مادر و نوزاد و اذعان همگان به سختی کار آن‌ها، خواستار اجرای عدالت در این زمینه شد. مشکلات بیمه‌ای نیز از دیگر مسائلی بود که این عضو شورای عالی نظام پزشکی به آن اشاره کرد.
لزوم حفظ کرامت مامایی و برخورد یکسان بیمه‌ها با شرح وظایف
زنده‌زبان با تاکید بر ضرورت حفظ کرامت جامعه مامایی، بی‌توجهی به مسائل صنفی و حرفه‌ای ابتدایی این گروه را عامل افزایش بی‌انگیزگی و احتمال مهاجرت آن‌ها دانست که در نهایت، نظام سلامت و مردم از آن متضرر خواهند شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع نسخه‌نویسی ماماها و برخورد سلیقه‌ای سازمان‌های بیمه‌گر با شرح وظایف مصوب آن‌ها اشاره کرد. وی با بیان اینکه پس از اجرای نسخ الکترونیکی، قرار بود تمامی شرح وظایف ماماها در بیمه‌ها لحاظ شود و از برخوردهای سلیقه‌ای جلوگیری گردد، ابراز تاسف کرد که همچنان برخی استان‌ها در پذیرش کامل نسخ با مشکلاتی روبرو هستند و پوشش بیمه‌ای شرح وظایف مامایی به طور کامل دیده نمی‌شود.
وضعیت نامناسب تعرفه‌های مامایی
زنده‌زبان در پایان سخنان خود به وضعیت نامناسب تعرفه‌های مامایی اشاره کرد و با وجود افزایش 46 درصدی تعرفه‌های ویزیت سرپایی این گروه در سال جاری، این میزان را ناکافی دانست و خواستار تعرفه‌گذاری مجدد سایر خدمات مامایی و در نظر گرفتن K زایمان برای این گروه شد.
جامعه مامایی ایران امیدوار است با توجه به نقش حیاتی و ضروری این قشر در نظام سلامت و به مناسبت روز جهانی ماما، مسئولان نظام سلامت کشور توجه ویژه‌ای به رفع چالش‌های پیش روی آن‌ها داشته باشند و با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و عادلانه، زمینه ارتقای جایگاه و افزایش انگیزه این مدافعان سلامت مادر و کودک را فراهم آورند.
