آمارهای منتشر شده از سوی گمرک ایران از یک تحول قابل توجه در بازار گوشت قرمز کشور در سال ۱۴۰۳ حکایت دارد. بر اساس این دادهها، میزان واردات گوشت قرمز در طول دوازده ماه سال گذشته به رقم بیسابقه ۲۲۹ هزار تن رسید که در مقایسه با سال ۱۴۰۲، رشدی خیرهکننده ۷۷.۵ درصدی را نشان میدهد. این حجم از واردات، در حالی صورت گرفته که میزان واردات در سالهای ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب تنها ۳۶، ۳۱ و ۴۸ هزار تن بوده است. نکته قابل تأمل اینکه، واردات این حجم از گوشت قرمز، خروج بالغ بر یک میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار ارز از کشور را به دنبال داشته است.
مسعود رسولی، دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور، با تأیید رکوردشکنی در واردات گوشت قرمز در سال گذشته، بر ضرورت نگاهی بلندمدت به این موضوع تأکید کرد. وی در گفتوگو با فعالان رسانهای اظهار داشت: «اگرچه آمار واردات در سال ۱۴۰۳ افزایش چشمگیری داشته است، اما برای تحلیل دقیقتر باید به میانگین واردات در یک بازه زمانی ۵ تا ۱۰ ساله توجه کنیم. ممکن است مجوز واردات بخشی از این محمولهها در سالهای قبل صادر شده باشد و یا مصرف آن به سال جاری موکول شود. در مجموع، میانگین واردات گوشت قرمز در طول ۵ تا ۱۰ سال گذشته، نهایتاً بین ۵ تا ۱۰ درصد از نیاز کل کشور را تأمین کرده است.»
رسولی با تفکیک انواع گوشت وارداتی، به تفاوت در اهداف و مصارف آنها اشاره کرد و توضیح داد: «گوشت منجمد، به ویژه گوشت گوساله، عمدتاً برای استفاده در صنایع غذایی و فرآوری گوشت وارد کشور میشود. در مقابل، واردات گوشت گرم گوسفندی به دلیل کمبود تولید داخلی و عدم پاسخگویی آن به نیاز مصرف خانوار، یک ضرورت اجتنابناپذیر است. متأسفانه، بخشی از تولید داخلی گوشت گوسفندی نیز به صورت غیرقانونی از کشور خارج میشود که این امر، کمبود عرضه در بازار داخلی را تشدید میکند.»
دبیر انجمن صنعت گوشت با استناد به آمار مصرف گوشت در کشور افزود: «نیاز سالانه کشور به حدود یک میلیون تن گوشت قرمز میرسد که تقریباً نیمی از آن را گوشت گوسفندی و نیمی دیگر را گوشت گوساله تشکیل میدهد. حداکثر ظرفیت تولید داخلی گوشت گوسفندی در حال حاضر حدود ۵۰۰ هزار تن است و برای جبران این کسری، واردات امری ضروری به نظر میرسد. در سال گذشته، حدود ۳۵ هزار تن گوشت گوسفندی وارد کشور شد که ۳۰ هزار تن آن به صورت گوشت گرم بوده است.»
رسولی در خصوص اهداف دولت از واردات گوشت قرمز تأکید کرد: «دولت عمدتاً با دو هدف اقدام به واردات گوشت میکند؛ نخست، تأمین کالای نسبتاً ارزانقیمت برای مصرفکنندگان و دوم، تنظیم بازار و جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی. در این میان، باید توجه داشت که اگر گوشت گرم گوساله که عمدتاً برای مصرف خانوار وارد میشود، به جای آن در بخشهای صنعتی مورد استفاده قرار گیرد، تعادل عرضه و تقاضا در بازار مصرف خانگی بر هم خواهد خورد.»
دبیر انجمن صنعت گوشت در پاسخ به پرسشی درباره امکان خودکفایی در تولید گوشت گوسفندی گفت: «با توجه به سطح تولید فعلی و محدودیتهای موجود در بخش دامپروری، دستیابی به خودکفایی کامل در تولید گوشت گوسفندی در کوتاهمدت دشوار به نظر میرسد. حتی با فرض افزایش تولید داخلی، احتمالاً بخشی از نیاز کشور همچنان از طریق واردات تأمین خواهد شد. با این حال، هدف اصلی باید تنظیم بازار و جلوگیری از نوسانات غیرمنطقی قیمتها باشد تا مصرفکنندگان با اطمینان بیشتری به این کالای اساسی دسترسی داشته باشند.»
رسولی در پایان تصریح کرد: «واردات گوشت قرمز، به ویژه گوشت گرم گوسفندی، در شرایط فعلی برای تنظیم بازار و پاسخگویی به نیاز مصرفکنندگان یک ضرورت است، اما این فرآیند باید با برنامهریزی دقیق و با در نظر گرفتن حمایت از تولید داخلی انجام شود تا ضمن تأمین نیاز بازار، زمینه برای رشد و توسعه صنعت دامپروری کشور نیز فراهم گردد. اتخاذ سیاستهای حمایتی از دامداران داخلی، بهبود نژاد دام، افزایش بهرهوری در تولید و کاهش هزینههای تولید میتواند در بلندمدت به کاهش وابستگی به واردات و افزایش خودکفایی در این بخش کمک کند.»