تحقیقات جدید نشان می‌دهد که طراحی شهری و دسترسی به امکانات، تأثیر مستقیمی بر سلامت جسمی و روانی کودکان، به ویژه آنهایی که با اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) دست و پنجه نرم می‌کنند، دارد. این یافته‌ها، ارتباط پیچیده بین محیط زندگی و چاقی در کودکان ADHD را آشکار می‌کند.
در سال‌های اخیر، پژوهشگران به دنبال کشف دلایل چاقی در افراد مختلف بوده‌اند. بررسی‌های تازه حاکی از آن است که اختلالات رفتاری مانند ADHD، می‌توانند یکی از عوامل تأثیرگذار باشند و جالب‌تر اینکه، محل زندگی نیز در این میان نقش کلیدی ایفا می‌کند. ADHD یکی از رایج‌ترین مشکلات روانی در کودکان و نوجوانان است که با رفتارهای ناگهانی و دشواری در تمرکز مشخص می‌شود. پیش از این، ارتباط بین ADHD و چاقی بیشتر بر ویژگی‌های فردی متمرکز بود و عوامل محیطی مانند شرایط شهری کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت.
چاقی: چالشی جهانی و عوامل مؤثر بر آن
چاقی به عنوان یکی از بزرگترین چالش‌های سلامت عمومی در سراسر جهان شناخته می‌شود. اضافه‌وزن نه تنها کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد، بلکه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و سایر مشکلات جدی را نیز افزایش می‌دهد. این موضوع، ضرورت بررسی تمامی عوامل مؤثر بر چاقی، از جمله رفتارهای فردی، فعالیت بدنی، تغذیه و محیط زندگی را دوچندان می‌کند.
پژوهشی نوین: پیوند ADHD، چاقی و محیط شهری
تیمی از پژوهشگران به سرپرستی دکتر مائوریتزیو پورفیری از دانشکده مهندسی دانشگاه نیویورک، با همکاری مؤسسه ملی سلامت ایتالیا، تحقیقی گسترده را برای بررسی پیوند میان ADHD و چاقی در بستر محیط شهری انجام دادند. آن‌ها با استفاده از داده‌های سلامت مربوط به ۹۱۵ شهر آمریکا و اطلاعات بیش از ۱۹ هزار کودک، به دنبال درک این ارتباط پیچیده بودند.
نتایج اولیه نشان داد که نرخ چاقی و شیوع ADHD در شهرهای بزرگ‌تر کمتر است. سپس، پژوهشگران به تحلیل عواملی نظیر دسترسی به خدمات روان‌درمانی، سطح تحصیلات و امنیت غذایی در این شهرها پرداختند.
یافته‌های کلیدی: کاهش فعالیت بدنی و نقش امکانات شهری
نتایج این تحقیق روشن کرد که ADHD به شکل غیرمستقیم و از طریق کاهش فعالیت بدنی، باعث افزایش چاقی می‌شود. این رابطه در شهرهایی که امکانات ورزشی محدودتر و ناامنی غذایی بیشتری داشتند، قوی‌تر مشاهده شد. در مقابل، در شهرهایی که خدمات سلامت روان و آموزش بهتری ارائه می‌شد، این پیوند ضعیف‌تر بود.
علاوه بر این، بررسی داده‌های فردی کودکان نیز این نتایج را تأیید کرد که کودکانی با علائم شدیدتر ADHD، فعالیت بدنی کمتری داشته و بیشتر در معرض چاقی قرار داشتند.
پیامدهای مهم برای طراحی شهری و سیاست‌گذاری سلامت
این یافته‌ها که در نشریه معتبر PLOS Complex Systems منتشر شده‌اند، نکات مهمی را آشکار می‌کنند:
- تأثیر طراحی شهری: طراحی شهرها و امکانات موجود در آن‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت روانی و جسمی شهروندان، به ویژه کودکان، تأثیر بگذارد. ایجاد فضاهای سبز، مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، و دسترسی به مراکز ورزشی، نقش مهمی در ارتقای سلامت ایفا می‌کند.
- رویکرد جامع به مقابله با چاقی: مقابله با چاقی در افراد دارای ADHD تنها به درمان‌های فردی محدود نمی‌شود. این مسئله نیازمند اصلاح و بهبود محیط زندگی نیز هست.
- عوامل زیستی فراتر از کم‌تحرکی: این پژوهش همچنین نشان داد که چاقی در این افراد فقط به دلیل کم‌تحرکی نیست، بلکه احتمالاً عوامل زیستی دیگری مرتبط با کنترل تکانه و الگوهای غذایی نیز درگیر هستند. این یافته مسیرهای جدیدی را برای تحقیقات آینده در زمینه ارتباط مغز، رفتار و چاقی باز می‌کند.
محققان در نهایت تأکید کرده‌اند که افزایش دسترسی به خدمات سلامت روان، ارتقای آموزش خانواده‌ها و فراهم کردن امکانات بیشتر برای فعالیت بدنی می‌تواند به طور چشمگیری در کاهش چاقی، به ویژه در کودکان مبتلا به ADHD، مؤثر باشد. این پژوهش، ضرورت یک رویکرد جامع و چندوجهی برای سلامت کودکان را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
