آخرین ویرایش در شهریور ۲۲, ۱۴۰۴ توسط سردبیر مسیر آنلاین
زخم‌های پوستی مقاوم در بیماران دیابتی یکی از چالش‌های بزرگ نظام سلامت است؛ به‌طوری که تأخیر در ترمیم و خطر عفونت بالا، می‌تواند منجر به عوارض جدی و حتی قطع عضو شود. در پژوهشی جدید، محققان ایرانی روشی ترکیبی از سلول‌های بنیادی مزانشیمی و فیبروبلاست‌های پوستی را برای سرعت بخشیدن به فرآیند بازسازی بافت بررسی کردند.
روش پژوهش
برای شبیه‌سازی دیابت در حیوانات، با تزریق streptozotocin (STZ) موش‌ها به چهار گروه تقسیم شدند:
- گروهی که تنها سلول‌های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان دریافت کرد
- گروهی که تنها فیبروبلاست پوستی دریافت کرد
- گروه ترکیبی از هر دو سلول
- گروه کنترل بدون تیمار
پس از ایجاد زخم پوستی، با رنگ‌آمیزی بافتی (Masson’s Trichrome) میزان تشکیل کلاژن و استحکام بافت در محل آسیب مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج کلیدی
- بیشترین تجمع کلاژن و بهترین بازسازی ساختار پوست در گروه ترکیبی مشاهده شد.
- گروه سلول‌های بنیادی در جایگاه دوم و گروه فیبروبلاست در جایگاه سوم قرار گرفتند.
- در گروه کنترل، کمترین میزان کلاژن و کندترین ترمیم ثبت شد.
این یافته‌ها نشان دادند سلول‌های بنیادی با ترشح فاکتورهای رشد و کاهش التهاب، زمینه را برای فعالیت فیبروبلاست‌ها فراهم و فیبروبلاست‌ها با تولید مستقیم کلاژن، کیفیت و سرعت ترمیم را به‌طرز چشمگیری افزایش می‌دهند.
چشم‌انداز بالینی و تحقیقاتی
برای نزدیک شدن به استفاده بالینی، هنوز پرسش‌های مهمی باقی است:
- تعیین نسبت بهینه و زمان‌بندی تزریق سلول‌ها
- ارزیابی ایمنی و پایداری روش در مطالعات حیوانی با دوره‌های طولانی‌تر
در ادامه، پیشنهاد می‌شود بررسی ترکیب این سلول‌ها با داربست‌های زیستی یا هیدروژل‌ها و همچنین مهندسی ژنتیک برای تقویت ترشح فاکتورهای بازسازی از مسیر آزمایشگاهی به بیمارستانی پیموده شود. اگر اثربخشی و ایمنی این روش در انسان تأیید گردد، می‌تواند نقطه عطفی برای درمان زخم‌های دیابتی و کاهش عوارض جدی باشد.
مریم صباحی ، سردبیر مسیر آنلاین با تجربه و تخصص در خبرنگاری