هزینه گزاف دور زدن فیلترینگ؛ 45 همت در سال برای فیلترشکن!
گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که سیاست‌های فیلترینگ نه تنها آزادی اینترنت را محدود کرده‌اند، بلکه بار مالی سنگینی را نیز بر دوش شهروندان تحمیل نموده‌اند. مرکز شناختیک، با انتشار نتایج پژوهش خود، پرده از هزینه‌ی سرسام‌آور استفاده از فیلترشکن توسط کاربران بالای ۱۸ سال برداشته است. بر اساس این گزارش، سالانه مبلغی معادل ۴۵ همت برای خرید فیلترشکن در کشور هزینه می‌شود؛ رقمی که بیانگر هدر رفت منابع ملی و تحمیل هزینه غیرضروری بر جامعه است.
این آمار نشان می‌دهد که به طور متوسط، هر کاربر ماهانه ۶۹ هزار تومان برای دسترسی به اینترنت آزاد هزینه می‌کند؛ رقمی که نسبت به فصل بهار ۴۰ درصد افزایش یافته است. با وجود اینکه ۵۴ درصد کاربران از فیلترشکن‌های رایگان استفاده می‌کنند، اما افزایش ۵.۵ درصدی در تعداد کاربران پرداخت‌کننده نشان دهنده نیاز فزاینده به خدمات باکیفیت‌تر و امن‌تر است. این بدان معناست که هر دقیقه ۸۶ میلیون تومان و هر روز ۱۲۳ میلیارد تومان صرف خرید فیلترشکن می‌شود؛ رقمی که بیش از هفت برابر درآمد عملیاتی شرکت ارتباطات زیرساخت است.
این محاسبات تنها کاربران بالای ۱۸ سال را در بر می‌گیرد و جمعیت قابل توجهی از کاربران زیر ۱۸ سال را که به شبکه‌های اجتماعی نیاز دارند، حساب نمی‌کند. با در نظر گرفتن این گروه از کاربران، رقم ۴۵ همت می‌تواند به طور قابل‌توجهی افزایش یابد. با توجه به آمار مرکز ملی آمار، حدود ۸۷ درصد از جمعیت کشور بالای ۱۸ سال، کاربر شبکه‌های اجتماعی هستند، و این نشان می‌دهد که اکثریت قریب به اتفاق مردم، محدودیت‌های اینترنتی را نمی‌پذیرند.
مطالعات پیشین اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف و نظرسنجی ایسپا نیز به استفاده گسترده از فیلترشکن در میان کاربران اشاره کرده‌اند. نتایج این نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که استفاده از فیلترشکن پس از فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ، سه برابر شده است. هر کاربر ایرانی به طور متوسط چهار ساعت در روز از فیلترشکن استفاده می‌کند.
با وجود اینکه نمی‌توان گردش مالی فیلترشکن را به‌طور مستقیم به وجود یک «مافیا» مرتبط دانست، اما نباید از چشم پوشی کرد که این بازار می‌توانست بسیار کوچکتر و یا حتی وجود نداشته باشد. موضوع جالب این است که علت این اعداد و ارقام سرسام‌آور نه یک مافیای فیلترشکن، بلکه خواسته مردم برای دسترسی به اینترنت آزاد است.
مردم به وضوح نشان داده‌اند که محدودیت‌های ایجاد شده در دسترسی به اینترنت را منطقی نمی‌دانند و برای دور زدن این محدودیت‌ها هزینه می‌کنند. این در حالی است که حذف فیلترینگ مشکل عجیبی برای دیتاسنترها و فروشندگان فیلترشکن ایجاد نمی‌کند. تقاضا عامل محرک این بازار است و تا زمانی که این تقاضا وجود داشته باشد، این بازار نیز فعال خواهد ماند. سوال اینجاست که چرا باید مردم هزینه پافشاری مسئولان بر یک تصمیم اشتباه را پرداخت کنند؟
