## فضای آنلاین در ایران: تداوم محبوبیت شبکه‌های فیلترشده و حضور پررنگ در زندگی دانشجویان
گزارش‌های اخیر از سوی مؤسسات تحقیقاتی مختلف، تصویری از نحوه استفاده کاربران ایرانی از فضای آنلاین و شبکه‌های اجتماعی ارائه می‌دهد. این گزارش‌ها نشان می‌دهند که با وجود تلاش‌ها برای فیلترینگ، شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند و بخش مهمی از زندگی روزمره مردم را تشکیل می‌دهند.
تحقیقات نشان می‌دهد که تلگرام، با وجود فیلترینگ، همچنان به عنوان محبوب‌ترین شبکه اجتماعی در بین ایرانیان و به ویژه دانشجویان باقی مانده است. کاربران از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی برای انجام امور بانکی، پیگیری اخبار و خرید آنلاین استفاده می‌کنند.
بررسی برندهای محبوب در فضای آنلاین، نشان می‌دهد که شرکت‌های فعال در حوزه مخابرات و اینترنت در صدر لیست قرار دارند. این امر نشان‌دهنده اهمیت صنعت فناوری در زندگی ایرانیان است.
با توجه به اهمیت فضای آنلاین در زندگی شهروندان ایرانی و استفاده از آن برای امور مختلفی از جمله کار، تحصیل، سرگرمی و اوقات فراغت، بررسی وضعیت رفتار کاربران در این فضا می‌تواند برای مسئولان، کسب‌وکارها و پژوهشگران مفید و راهگشا باشد.
گزارش‌های جدید نشان می‌دهند که با وجود افزایش استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی، شبکه‌های اجتماعی فیلترشده همچنان مورد توجه کاربران قرار دارند.
بر اساس پژوهش یکتانت، تلگرام پرطرفدارترین پیام‌رسان در بین همه کاربران ایرانی است. ایتا و واتس‌اپ نیز توسط بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان مورد استفاده قرار می‌گیرند. نتایج نشان می‌دهد که پیام‌رسان ایتا در بین کاربران نسل ایکس محبوبیت بیشتری دارد. واتس‌اپ برای نسل زد پس از تلگرام در جایگاه دوم و روبیکا در جایگاه سوم قرار دارد.
تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که نسل زد بیشترین سهم استفاده از سوپر اپلیکیشن‌ها را به خود اختصاص داده است. اسنپ، ایرانسل من و روبیکا از جمله سوپر اپلیکیشن‌هایی هستند که بیشترین اختلاف را از نظر میزان استفاده بین نسلی دارند.
در عین حال، برخلاف تلاش‌ها برای فیلترینگ، گزارش‌ها حاکی از عدم موفقیت این سیاست اشتباه و تداوم محبوبیت شبکه‌های اجتماعی فیلترشده هستند.
گزارش ایسپا از وضعیت اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه‌های دولتی نیز نشان دهنده این واقعیت است. بیش از ۷۹ درصد از اوقات فراغت این دانشجویان به گشتن در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها اختصاص می‌یابد. تلگرام با حدود ۹۰ درصد از طرف شرکت‌کنندگان در نظرسنجی ایسپا به عنوان محبوب‌ترین پیام‌رسان انتخاب شده است.
گوش دادن به موسیقی پس از گشتن در شبکه‌های اجتماعی، دومین فعالیت مورد علاقه دانشجویان است.
این نظرسنجی که با شرکت ۲۲۵۰ دانشجو از دانشگاه‌های دولتی سراسر کشور انجام شده، نشان می‌دهد که تلگرام، اینستاگرام، واتس‌اپ و یوتیوب به ترتیب پرکاربردترین اپلیکیشن‌ها در بین دانشجویان هستند.
ایتا، روبیکا و ایکس در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
میانگین مدت زمان استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در روز ۲۳۳ دقیقه (حدود ۴ ساعت) است.
